Негізі бар ғой, бұл релиз маған ұнады. Ұнағаны соншалық бірнеше рет оқып шықтым. Қазақы, жатық, кез-келген адам түсінерлік тіл. Ресми қасаң, әрі орысшадан тіке аударылған пресс-релизден көз сүрінген заманда мұндайға кез-келген қазақ елең еткені рас.
Дегенмен әр нәрсенің өзіндік заңдылығы бар. Одан қашып құтылу да мүмкін емес. Сондықтан кейбір жандар тыжырынып қалғаны рас.
Ал мен бұл пресс релиздің плюсі мен минусын айтқым кеп отыр.
Плюсі:
– Жатық тіл. Ең бірінші көзге түскен осы екенін айтып өттім ғой. Біз қазақ тілінің ресми тілі қандай екенін ұмытып қалғанбыз. Дәл солай! Қазір ресми тіл деп орысшадан аударылған кальканы айтып жүрміз. Сенбесеңіз, өзге пресс релизді оқып шығыңыз да, тіке орысшаға аударып көріңіз, әлдеқайда жақсы аударма болып шығады. Негізі кез-келген қарым-қатынас әрекетінің мақсаты өзгенің ҚАБЫЛДАУЫНА жеткізе білу. Жай жібере салу емес…
– Хайп. Бұған дейін сіз шекара қызметінің қандай іс-әрекетінен хабардарсыз? Мен өз басым ондай қызметтің бар екенінен хабарым болса да, не істеп жатыр, қандай шаралар өтуде, білмейді екем. Еліміз аман, жұртымыз тыныш болғасын ба, тіпті толғандырмапты. Ал осындай ерекше баяндаманың арқасында бұл мекемеде өте үлкен іс тындырылып жатқанын, күн сайын түрлі оқиғаларға тап келетінін біліп қалдық.
– БАҚ кемшілігін толтыру. Мұндай баспасөз баянының дүниеге келуіне БАҚ-тың, әсіресе сайт редакцияларының немқұрайлылығы мен сауатсыздығы себеп сияқты. Өйткені жоғарыда айтып өткендей, сауатсыз, тым ресми, әрі түсініксіз, калька пресс релиздерді редакторлар өңдеусіз, бірден жариялай салу қалыпты жағдайға айналып кетті. Оны не өздері, не жұрт оқымайды. Соңында отчеттің бір құжаты ретінде есепке алынады. Болды. Негізі пресс релиз таза ресми келіп, оны редакторлар осылай өңдеп жариялау керек еді. Ал мұны өңдемей салып жіберсе де, дым проблема жоқ…
Минусы:
– Ресми емес. Бұны да жоғарыда айтып өткенімдей, журналистердің жақтырмай қарауына, тым әдеби берілуі себеп болды. Негізі әр нәрсе өз орнымен болуы керек. Баспасөз хатшылығы өзгенің тірлігін істемей, басты ақпаратты берсе болды,оның қандай адам екенін қандай эпитетке сыйғызу өзгелердің міндеті. Сөзді ойнатудың теріс жағы да болуы ғажап емес. Ресми ақпарат ретінде қарап, сөзді тура мағынасында беріп жіберсе, мекемесіне жақсы ат тие қоймас.
– Тақырып қою. Пресс релизге тақырып қоюды түсінбедім. Бұл сайт редакторларына көмек пе, әлде өзінің шеберлігін көрсеткісі келген бе? Кім білсін?! Бірақ жоғарыдағы пресс релиздің тақырыбын оқыған адам, шекараны бұзушы жауды емес, шекара бойындағы өзенде романтикалық кеш өткізіп жүрген қыз бен жігітті елестетеді-ау. Бұл жерде енді «Бояушы, бояушы дегенде…» деген тәмсіл еске түседі.
Жалпы айтқанда өз ойым, бұл пресс релизді 10/8 ге бағалаймын. Ең бастысы осындай қасаң тілді жойып, кәдімгі «адамша» жазылған баспасөз баянын оқып рахаттанып қалғанымды неге жасырайын. Біздегі басты мәселе қазақы, түсінікті тілде жазуды «әңгіме айтып отырсың ба?» деген пікірге негіз болуын тоқтататын кез келді.
Әйтпесе, қазақы жазуды – көлгірсу, қазақша дыбыстауды – кемпірше сөйлеу деген түсінікпен қазақ тілінің ғұмыры ұзаққа бармасы анық.
Шыныменде, тақырыпты оқығанда бірден романтикаға беріліп кеттім. Тіпті, «ескегіңді берші маған, Мен есейін, сен еспе» – деп айтатын шығар деп ем, шекара қызметкері))) былайынша керемет. Журналистер қарсы болып, тіл мен әдебиет мамандары қолдары анық))